در بین تركمنها ضرب المثل معروفی هست كه میگوید: «ییلینگ گلهنی نوروزدان بللی» یعنی نوروز فرا رسیدن سال نو را نوید میدهد. این ضربالمثل نشانگر اهمیت والای عید نوروز در بین تركمنهاست.
به گزارش گلستان ما به نقل از گل رامیان، نوروز، رسم و آئینی كهن و از دوران پیش از تاریخ در میان مردم ایران من جمله تركمنها نیز شناخته شده بود. نوروز با طلوع خورشید در نخستین روز بهاری آغاز و به عنوان"تأزه ییل" جشن گرفته میشده است. جشنها و اعیاد در بین تركمنها به مناسبتهای گوناگون از ویژگیهای خاصی برخوردارند و میتوان آنها را به چند دسته تقسیم كرد:
1- اعیاد تاریخی مانند عید نوروز
2- اعیاد دینی و مذهبی مانند عید قربان، عید فطر، میلاد رسولالله (ص) كه در آن به ضیافت و مولودخوانی میپردازند
3-جشن"آق آش" به هنگام رسیدن به سن مبارك پیامبر اكرم(ص) یعنی شصت و سه سالگی
4- جشن فصلی و دهقانی مانند "جشن گندم"
5- جشنهای خصوصی و خانوادگی مانند عروسی، تولد نوزاد، ختنهسورانی، بازگشت از زیارت خانه خدا
مقدمات نوروز (پیشواز)
اسفند ماه در شمار روزهای مقدماتی است كه برای سال نو تداركاتی دیده می شود، همانند خرید لباس و تهیه شیرینی و آجیل، خانه تكانی و شستن فرشها و رنگ زدن خانه و مرمت خرابیهای جزیی، درست كردن سبزه، آویختن زنگوله به گردن گوسفند كه فرا رسیدن سال نو را نوید می دهد، نظافت در و دیوار و پنجره، تعویض فرشهای كهنه با نو، نخ سفید و سیاه را با هم بافته و در میانه ی آنها اسپند، نظر چشم، مونجوق (منجوق)، نمك ، داغدان (نوعی چوب كه در نزد تركمن های قدیم مقدس بوده است) قرار داده و در بالای درب ورودی آویزان می كنند. چندین تنور نان پخته و یك جفت قرص نان كوچك را با نخ سفید و سیاه به دیوار اتاق می آویزند . آب انبار و بشكه ها را پر از آب می كنند همه اینها نشانه بركت می باشد.قبل از فرا رسیدن سال نو در روزهای پنج شنبه و جمعه برای شادی روح اموات، خیرات و صدقات به همسایه ها می فرستند . زیرا معتقدند كه روح مردگان به خانه های خود باز می گردند و اگر جایگاه خود و فرزندانشان را پاك و پاكیزه ببینند و بوهای خوش استشمام كنند ، شاد و خوشوقت شده و بازماندگان خود را دعا می كنند و گرنه افسرده و غمگین باز می گردند. به همین علت چند روز مانده به نوروز «عود» در خانه ها می سوزانند.
تحویل سال
برگزاری عید نوروز و به استقبال سال نو رفتن در بین تركمن ها، بیانگر توجه خاص آنان به این جشن است . قبل از تحویل سال ، زنان به پختن نان و شیرینی های محلی و ... از قبیل بیشمه ، بورك ، قاتلاما ، پتیر ، پسیق و «سمنو» مشغول می شوند.
آغاز تحویل سال
چراغها را روشن كرده و پنجره ها را باز می كنند تا هوای تازه بهاری داخل شود و بركت افزون تر شود و بزرگ خانواده ، قرآن را بوسیده و تلاوت می كند تا سال جدید سالی پربار و بركت و همراه با تندرستی و خوشی و موفقیت آمیز باشد، و در خاتمه تلاوت قرآن كریم و دعای خیر، بقیه اعضای خانواده دستها را به محاسن كشیده «آمین» می گویند.
در این روز تمامی اعضای خانواده غسل كرده و لباس نو می پوشند و دو ركعت نماز شكر به جای می آورند. خانواده ها در آغاز سال نو به زیارت قبور می روند و با قربانی كردن گوسفند و دادن صدقه و شكرانه از خداوند طلب حاجت می نمایند.
تركمن ها نوشیدن از آب اولین باران نوروزی را نكو و آنرا نشانه ی سلامتی و خوش یمنی می دانند . اگر زنی در این روز فرزندی ذكور به دنیا بیاورد نامش را «نوروز» ، «نوروز گلدی» ، «یاز گلدی» ، «یاز بردی» ، «یاز جان» و ... ، و اگر دختر بود «تازه گل» ، «گل بهار» ، «ایلكی آی» ، «گل جهان» ، «یاز گل» ، «اوغون یاز» و ... می گذاشت.
نمونه ای از نان و شیرینی های محلی مورد استفاده ترکمن های تاتارسفلی در ایام نوروز:
نوعی نان محلی
پیشمه
بورک تنوری
پیشمه
انتهاي پيام/
© کپی بخش یا کل هر کدام از مطالب گلستان ما با ذکر منبع امکان پذیر است.
نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط خبرگزاری گلستان ما در وب سایت منتشر خواهد شد
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد